De kaart van de Hogepriester gaat wezenlijk niet over geloof, of zingeving, of overtuiging. Hier zit een man op een troon anderen te vertellen hoe het is. Deze kaart gaat dus over autoriteit, organisatie en in die zin ook over sociale relaties. Maar vooral gaat het hier over machtsrelaties, en over hoe die mogelijk worden gemaakt door volgzaamheid.
Te vaak wordt de persoon van de Hogepriester aangezien voor de paus, maar de paus is al lang niet meer degene die bepaalt hoe wij tegen de wereld aan moeten kijken. Daarvoor zou ik eerder kijken naar het bestuursvoorzitter van de Universiteit van California of de hoofdredacteur van het blad Science. Zij zitten nu op die stoel. Ze zitten zelfs zo stevig op die stoel dat ze mensen die zich weigeren aan te sluiten bij hun wereldbeeld, zo gek hebben gekregen dat die nu zelf al zeggen dat ze onzin uitkramen. ‘Gelovig’ noemen die mensen zichzelf. ‘Ik ben gelovig,’ zeggen die mensen. ‘Ik geloof in God.’
Stel je eens voor wat er was gebeurd als er ergens in de Hoge Middeleeuwen, laten we zeggen op een frisse najaarsdag in 1317, iemand op de Oudegracht had verkondigd: ‘Ik ben gelovig. Ik geloof in God.’ Ik geef het een goede kans dat die op het schavot was beland, en daar getrakteerd op een barrage van rot fruit en dito eieren.
Ik geloof in God: voor de meeste Middeleeuwse Utrechters zou die bewering een schandalige godslastering zijn. Want geloof jij in je moeder? Geloof jij in je huis? Nee, je weet dat je een moeder hebt, of hebt gehad. En je weet dat de woning op Hazelaarspruit 23 jouw huis is. Daar woon je. Dat weet je. Het is niet iets wat je gelooft.
Je gelooft ook niet in je naam. Ik geloof niet dat ik René heet. Ik weet dat ik René heet.
Ik liet eens vallen dat ik me dingen herinnerde uit mijn vorige levens. Degene tegen wie ik dat zei, zei toen: ‘O, dus jij gelooft in reïncarnatie.’ Ik antwoordde: ‘Ik ben me bewust van reïncarnatie, inderdaad.’ Want geloven doe je in dingen die je niet zeker weet. En ik heb genoeg gezien, gelezen en meegemaakt om te weten dat mensen reïncarneren.
Gelovigen: die arme mensen hebben zich laten aanpraten dat hun visie op het leven helemaal nergens op slaat. En door wie hebben ze zich dat laten aanpraten? Door mensen die beweren dat ze zelf nergens in geloven, terwijl ze het volkomen redelijk vinden om aan te nemen dat er op een willekeurig moment ‘toevallig’ leven en bewustzijn is ontstaan in een universum dat daarvóór volkomen dood was.
Die mensen geloven dus de meest onlogische verzinsels, alleen beseffen ze dat niet. En zo hoort het ook. Dat is geloven! Want zodra je beseft dat je ergens in gelooft, geloof je er eigenlijk al niet meer in.
- René Argonijt is doctor in de Geschiedenis van de Internationale Betrekkingen, hoofdredacteur bij Uitgeverij Hajefa, en tarotkenner. Hij is auteur van onder andere De Complete Tarotgids